Бузғунчи ғояларга қарши мафкуравий иммунитетни шакллантириш – давр талаби

Ҳозирги глобаллашув шароитида ахборот инсон ҳаётининг ажралмас қисмига айланди. Шу боис мамлакатимизда ахборот хавфсизлигини таъминлаш, айниқса, ёшларнинг ахборотдан фойдаланиши учун соғлом муҳитни яратиш муҳим аҳамиятга эга.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ёшларимиз қалби ва онгида мафкуравий иммунитетни мустаҳкамлаш билан боғлиқ вазифаларга алоҳида тўхталиб ўтди: “Биз бу вазифаларни амалга оширишда ўрта асрларда шаклланган миллий анъаналаримизга таянамиз. Асрлар орзуси – аждодларимизнинг меросига муносиб бўлиш”, деди у.

Мамлакатимиз мустақилликка эришгач, тинчлик ва барқарорликни янада мустаҳкамлаш, ривожланаётган жамиятни ёт ғоялар таъсиридан асраш айниқса долзарб масалага айланди. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 57-моддасида “Конституциявий тузум республиканинг суверенитети, яхлитлиги ва хавфсизлигини, фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларини, ижтимоий, миллий ва ирқий ҳуқуқларини таъминлашга қаратилган” деб ёзилган.

Ҳаракатлар стратегиясида 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши, миллий бирдамлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш, хавфсизлик, барқарорликни асраш, маҳалла муҳитини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилган. Юқоридаги чора-тадбирлардан қатъий назар, интернет тармоғида турли сайтлар, мессенжерлар ва ижтимоий тармоқлар орқали зарарли маълумотларни тарқатиш ҳолатлари учраб турибди.

Хусусан, Facebook, Odnoklassniki, WhatsApp, Viber, Telegram, YouTube, videoxostlar каби ижтимоий тармоқлар инновацион ғояларни илгари суриш мумкин бўлган виртуал форумларга айланган. Маълумотларга кўра, ҳозирда интернетда 40 мингдан ортиқ экстремистик сайтлар мавжуд. Хусусан, ИШИД ғояларини кенг тарғиб қилиш мақсадида Facebook ижтимоий тармоғида “Халифалик китоби” ижтимоий тармоғи ташкил этилган. Айни пайтда радикал ғоялар тарафдорлари ўз саҳифаларида гуруҳлар тузишга ҳаракат қилишмоқда.

Шунингдек, Твиттерда ИШИД ғоялари ва фаолиятини қўллаб-қувватловчи 50000 га яқин аккаунт мавжудлиги аниқланди ва уларнинг ҳар бирида 1000 га яқин «кузатувчилар» бор. Шунингдек, ИШИДнинг «Ал-Фурқон» ва «Ал-Ҳаёт» медиа марказларида араб, инглиз, немис, француз, рус, ҳинд, урду, бенгал, турк, курд ва бошқа тилларда тарғибот-ташвиқот ишлари олиб борилмоқда.

Интернет орқали тарқатиладиган материаллар турли шаклларда, асосан матн, аудио ва видео форматларда жойланмоқда.  Материалларнинг 2,37 фоизи одобсизликни тарғиб қилувчи видеолардир. Таҳлил қилинган маълумотларга кўра, Ўзбекистонда интернет фойдаланувчилари сони 20 миллиондан ортиқ бўлиб, уларнинг 80 фоизи мобил интернетдан фойдаланади. Республикамизда Facebook ижтимоий тармоғидан фойдаланувчилар сони эса 500 мингдан ортиқ. Одноклассники ижтимоий тармоғидан фойдаланувчиларнинг ўртача сони
2 миллиондан ортиқ.

Бу сайтларда мамлакат конституциявий тузилишига қарши кайфиятдаги, зўравонлик ва ахлоқсизлик билан боғлиқ маълумотлар мавжуд.

Экстремистлар WhatsApp, Viber, Telegram, YouTube, Одноклассники ва Facebook каби ижтимоий тармоқлар орқали ўз тарафдорларига зарарли маълумотларни бир неча сония ичида етказади. Улар асосан «такфир», «ҳижрат», «жиҳод», «халифалик», «шаҳидлик» каби ғояларни тарғиб қилиб, ўз мақсадларига эришишни мақсад қилганлар. Бундай Интернет-сайтлар тармоқда пайдо бўлади ва маълум вақтдан кейин йўқолади, улар кўпинча ўз номини ва доменини ўзгартирадилар.

Шунингдек, ушбу тоифадаги веб-сайтлар бир томондан террористик ташкилотларнинг фаол аъзоларига, иккинчи томондан террорчиларнинг асл мақсадларини билмаган одамларга қаратилган. Уларнинг мақсади одамларни мухолифат томонга ўтказиш, аҳолида қўрқув ва ваҳима тарқатиш, тегишли ижтимоий фикрни шакллантириш, жамиятда ички шубҳаларни кучайтиришга қаратилган.

–Мавжуд маълумотларга кўра, ИШИД, КИБ, «Жиҳодчилар», «Ҳизбут-таҳрир», «Акромийя», «Таблиғилар», «Нурчилар» электрон нашрлари ва турли экстремистик ва террористик гуруҳлар маълумотларни юклаш ниқоби остида Veb-saytlarda бузилган диний эътиқод ва таълимга оид матнларини жойлаштиришга ҳаракат қилишмоқда, – дейди Олмазор тумани ФВБ бошлиғининг Кадрлар тарбиявий ва мафкуравий ишлари бўйича ўринбосари, майор Зуфарходжаев. – Ушбу экстремистик ва террористик гуруҳлар ўз маълумотларини веб-конференциялари ва интернетдаги порнографик саҳифаларида ҳавола қилишмоқда ҳамда спорт мавзулари остига яширишмоқда.

Зуфарходжаевнинг таъкидлашича бўлажак террорчилик фаолияти ҳақидаги маълумотлар ёки тарғибот материаллари Интернет орқали тарқатилади ва сақланади. Яширин кодларни биладиган террорчилар уларни бирлаштириш қобилиятига эга. Жангарилар томонидан тарқатилган видеолар профессионал тарзда тайёрланган ва интернетга жойлаштирилган. Интернет имкониятларидан келиб чиқиб, жангарилар фаолиятини тарғиб қилувчи жуда сифатли видеороликлар мавжуд. Бундай гуруҳлар чиқарган янги видео ва суратлар аввалгиларидан мазмун ва сифат жиҳатидан фарқ қилади. Террорчи гуруҳлар ўз маҳсулотларининг халқаро ҳамжамиятга қандай таъсир қилишини кузатади ва шунга мувофиқ ҳаракат қилади.

Охирги маълумотларга кўра, интернет тармоғида, хусусан, «Одноклассники» тармоғи ва Ватсапп мессенжери орқали Ўзбекистон Республикаси фуқароларини  экстремистик гуруҳларга жалб қилишга уринишлар кузатилган.

Ана шундай шароитда халқимизда моҳиятан ғайриинсоний, жумладан, диний экстремистик ғояларга қарши курашиш учун мафкуравий иммунитетни шакллантириш асосий масалалардан бирига айланиб бормоқда. Инсон қалбининг калити бўлган умумий иммунитетдан фарқли мафкуравий иммунитетни шакллантириш керак. Бу хавфсизликни таъминлашга хизмат қилади.

Мафкура иммунитет тизимининг асосий ва биринчи элементидир. Диний экстремизм ва терроризм тарафдорлари маълум билимларга таяниб, уни оммага ўргатишга, одамлар онгини ўзгартиришга ҳаракат қиладилар. Шунинг учун иммунитет тизимини мустаҳкамлаш ҳақидаги билимлар тўғридир. Инсон маънавиятини бойитиш зарур, фуқаролар ўзи яшаётган жамият тараққиётига хизмат қилиши керак. Нохолис тарғиботчилар эса уларнинг жамиятга қарши «қайрайди».

Ислом динининг келиб чиқиши ҳақида билимга эга бўлиш, унинг байроғи остида билдирилган ғоялар, қарашлар ва хатти-ҳаракатларга тўғри баҳо бериш улар ислом дини қадриятларига зид, деган хулосага келиш имконини беради. Бинобарин, ўсиб келаётган авлоднинг мафкуравий иммунитети озод ва обод юрт, эркин ва фаровон ҳаётни таъминлашнинг асосий шартларидан биридир.

Манзура БЕКЖОНОВА .