Барча инсонлар йўталдан азият чекишади, лекин унинг сабабини билиш учун шифокорга мурожаат этувчилар сони жуда кам. Йўтал вақтинчалик характерга эга бўлиши мумкин, бироқ эътибор берилмаса, сурункали турига айланади. Ҳаттоки қисқа муддатли йўтал ҳам шифокор ёрдамида даволанадиган жиддий муаммолардан дарак бериши мумкин.
Вирусли йўтал
Совуқ ҳавода авж олувчи вирусли йўтал мунтазам равишда ўз белгиларини ўзгартириб, бир неча ҳафтагача давом этиши мумкин. Бу белгиларга «ҳўл йўтал» ёки «қуруқ йўтал» киради. Бундай бўлишига сабаб — вирус сизнинг нафас йўлларингиздаги асаб тизимингизга салбий таъсир кўрсатади ва у етарлича узоқ вақт давомида заифлашиб қолади.
Сурункали ринит
Ринит йўтални келтириб чиқариши мумкин, жумладан кетма-кет бир неча ҳафта давом этса, у сурункали йўталга айланади. Бундай бўлишига сабаб — бурун ичидаги шилимшиқ моддалар пастга қараб тушади ва қитиққа ўхшашҳис пайдо қилади, натижада йўтал пайдо бўлади. Бу нафақат шиллиқ қаватларда ноқулайлик туғдиради, балки сизнинг иммун тизимингиз ёмон аҳволда эканлигидан далолат ҳам беради. Бурунда йиғилиб қоладиган сариқ шилимшиқ моддалар — организм бесамар тузатишга уринаётган бактериал инфексия белгиси.
Кислота рефлюкси
Гастроезофагеал рефлюкс касаллик йўталнинг тахминан 25 фоизи билан боғлиқ. Кислота ошқозондан қизилўнгачга қайтиб қуйилганда, асаб тизимига салбий таъсир кўрсатиши ва натижада йўтални қўзғатиши мумкин. Бироқ рефлюкс ташхисини қўйиш қийинроқ. У ҳар доим ҳам жиғилдонни қайнатмайди, бўғилган овоз ва йўтални эса бемор кўпинча ўткир респиратор касалликларига йўяди.
Зотилжам
Йўтал баъзан оғир касалликлардан далолат бериши мумкин. Респиратор инфексия ўпкага ўтиб, ўсимта «чақирса», зотилжам касаллиги ривожланиш эҳтимоли юқори бўлади. Агар шифокорга ўз вақтида мурожаат қилинмаса, ўпка яллиғланиши ҳалокатли тугаши мумкин. Зотилжам ташхиси фақат малакали шифокор томонидан қўйилади, шу боис йўталингиз шубҳали туюлса, поликлиникага чиқишни чўзманг!
Обструктив ўпка касаллиги
Ўпканинг сурункали обструктив касаллиги инсоннинг нафас олиши қийинлашиши билан изоҳланади. Бунга ўпканинг кўп йиллик жароҳати сабаб бўлади: аксарият ҳолларда бу касаллик мунтазам равишда чекувчи кишиларга хос.
Кўк йўтал
Кўк йўталнинг ўткир ҳаво-томчи бактериал инфексияси кучли спазматик йўтал хуружларини келтириб чиқаради. Кўк йўтал белгилари тўхтовсиз ва зўриққан йўталларда намоён бўлади. Бу касалликни яллиғланишни даволашда қўлланадиган тиббий дори воситалари билан енгиб бўлмайди. Бугунги кунда катталар ҳам, кичиклар ҳам кўк йўталдан эмланади, бироқ бу касалликка йўлиқиш хавфи юқорилигича қолмоқда. Шуни ёдда тутиш керакки, кўк йўтал баъзан инсоннинг бўғилиши ва ҳатто ҳаётдан кўз юмишига олиб келиши мумкин.
Аллергик йўтал
Аллергик йўталга кўплаб ташқи омиллар сабаб бўлади: чанг, гуллар чанги ,иш шароити ,бази бир озуқа махсулотлари ва хоказолар .Йўтал вақтинчалик характерга эга бўлиши мумкин, бироқ эътибор берилмаса, сурункали турига айланади ва бунинг натижасада аллергик бронхит,сурункали аллергик бронхит бронхиал астма каби касалликларга сабаб бўлиши мумкун. Йўталдан халос бўлай десангиз, аллергологга мурожат қилинг!!!
Шаҳризода АТАБАЕВА тайёрлади.